Zeytinyağlı yaprak sarması, Akdeniz mutfağının popüler bir öğünüdür ve genellikle Türkiye, Yunanistan, Lübnan ve diğer Akdeniz ülkelerinin mutfaklarında sıkça bulunur. Bu yemek, ince yaprakların genellikle pirinç, soğan, baharatlar ve zeytinyağı ile doldurularak hazırlandığı bir çeşit dolmadır.
Geleneksel Türk mutfağının en sevilen yemeklerinden biri olan zeytinyağlı yaprak sarmasının (fıstıklı) yapımı biraz meşakkatli olmasına rağmen oldukça sevilen ve çokça tercih edilen bir yemektir.
Tarihçesi
Zeytinyağlı yaprak sarması, Orta Doğu ve Akdeniz bölgesinin geleneksel bir yemeği olarak kabul edilir. Bu lezzetli yemek, tarih boyunca farklı kültürlerin etkisi altında kalmış ve çeşitli varyasyonlar geliştirmiştir. Zeytinyağlı yaprak sarmasının tarihçesiyle ilgili kesin bilgilere sahip olunmasa da, bu yemeğin geçmişi eski dönemlere kadar uzanmaktadır.
Zeytinyağlı yaprak sarmasının tarihçesi hakkında aşağıda bazı önemli bilgiler bulunmaktadır:
- Antik Dönemler: Yaprak sarması benzeri yemeklerin Orta Doğu ve Akdeniz bölgesinde tüketildiğine dair antik dönemlere ait kayıtlar bulunmaktadır. Antik Yunan ve Roma mutfağında yaprak sarması türünde yemekler tüketiliyordu. Bu dönemde üzüm yaprakları, lahana yaprakları ve diğer yeşil yapraklar kullanılarak sarmalar yapılıyordu.
- Orta Çağ: Orta Çağ döneminde de yaprak sarması benzeri yemekler popülerdi. Bu dönemde özellikle Arap mutfağında yaprak sarması çeşitli malzemelerle hazırlanıyordu.
- Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı İmparatorluğu’nun etkisiyle yaprak sarması, özellikle Balkanlar, Türkiye ve diğer Osmanlı topraklarında yaygın hale geldi. Osmanlı mutfağı, yaprak sarması gibi geleneksel yemekleri zenginleştirdi ve çeşitlendirdi.
- Modern Dönem: Zeytinyağlı yaprak sarması, günümüzde hala Akdeniz mutfağının önemli bir parçasıdır. Farklı ülkelerde ve bölgelerde farklı tariflerle yapılmaktadır. Her bölgenin kendine özgü malzemeleri ve pişirme teknikleri vardır.
Zeytinyağlı Yaprak Sarması İçin Gerekli Malzemeler
- Salamura asma yaprağı (½ kg)
- Zeytinyağı (½ çay bardağı)
- Sıcak su (2 su bardağı)
- Limon suyu (½)
İç Harcı İçin Malzemeler
- Kuru soğan (4 tane)
- Zeytinyağı (1 çay bardağı)
- Dolmalık fıstık (2 yemek kaşığı)
- Kırık pirinç (2 su bardağı)
- Kurutulmuş nane (1 yemek kaşığı)
- Karabiber ve tuz (1 tatlı kaşığı)
- Karabiber ve tarçın (1 tatlı kaşığı)
- Kesme şeker (2 küp)
- Kuş üzümü (2 yemek kaşığı)
- Rendeden geçirilmiş maydanoz (1 su bardağı)
- Sıcak su (½ bardak)
Fıstıklı Zeytinyağlı Yaprak Sarması Tarifi
- Zeytinyağını tencereye döktükten sonra soğanı bir dakika kadar tuz ile karıştırın.
- Daha sonra çam fıstığını üzerine ekleyin ve fıstıklar pembe renk alana kadar hep beraber kavurun.
- Pirinci birkaç defa sudan geçirdikten sonra tenceredeki harcın içine dökün ve bir dakika boyunca hepsini pişirin.
- Kavrulan pirincin üstüne iç harç olarak hazırladığınız tüm malzemeleri dökün ve hepsini karıştırın.
- Daha sonra bunun üstüne ½ bardak sıcak suyu ilave edin ve kısık ateşte pişirin. Bu pişirme pirinç suyunu çekene kadar devam etmelidir.
- Pirinçleri soğumaya bıraktığınızda yapraklarınızı hazırlayın. Yapraklarınızı beş dakika sıcak suyun içinde bekletin ve daha sonra birkaç kere sudan geçirin.
- Yapraklarınızı düzgün bir zemin üzerinde doldurun ve sarın. Sarmaları koyacağınız tencerenin alt kısmına yırtılmış ya da küçük asma yaprakları koyun. Sarmaları boşluk kalmayacak şekilde tencereye sıralayın.
- Sarma işlemi bitince dolmaların üstüne porselen bir tabak koyun. İçine sıcak su, zeytinyağı ve tuz koyduktan sonra kapağı kapatın ve kısık ateşte 35 – 40 dakika kadar pişirin.
- Sarma dolmasını soğuk servis yapınız.
Afiyet olsun…