Mardin, Türkiye’nin güneydoğusunda yer alan, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle ünlü bir şehirdir. Mezopotamya’nın kadim uygarlıklarına ev sahipliği yapmış olan Mardin, taş işçiliği ile ünlü evleri, camileri, kiliseleri ve manastırları ile dikkat çeker. İşte Mardin’de gezilecek yerler hakkında detaylı bir makale:
1. Mardin Kalesi
Mardin Kalesi, şehrin en yüksek noktasında yer alır ve şehre hakim bir konumdadır. “Kartal Yuvası” olarak da bilinen bu kale, şehrin muhteşem manzaralarını sunar. Kalenin tarihi MÖ 10. yüzyıla kadar uzanır ve farklı dönemlerde çeşitli uygarlıklar tarafından kullanılmıştır.
2. Zinciriye Medresesi
1385 yılında Artuklu Sultanı Melik Necmettin İsa tarafından inşa edilen Zinciriye Medresesi, Mardin’in en önemli tarihi yapılarından biridir. Medrese, taş işçiliği, süslemeleri ve mimarisi ile büyüleyicidir. Medresenin avlusunda yer alan havuz, ziyaretçilerin ilgisini çeken bir diğer detaydır.
3. Ulu Cami
Mardin’in en eski ve en büyük camisi olan Ulu Cami, 12. yüzyılda Artuklular döneminde inşa edilmiştir. Cami, özellikle minaresi ve taş işçiliği ile ünlüdür. İslam mimarisinin güzel örneklerinden biri olan Ulu Cami, Mardin’in dini ve kültürel hayatında önemli bir yere sahiptir.
4. Deyrulzafaran Manastırı
Deyrulzafaran Manastırı, Mardin’in 5 km doğusunda yer alır ve Süryani Ortodoks Kilisesi’nin en önemli merkezlerinden biridir. 5. yüzyılda inşa edilen manastır, taş işçiliği, mozaikleri ve kutsal mekânları ile dikkat çeker. Manastır, uzun yıllar boyunca Süryani Ortodoks Patrikhanesi’ne ev sahipliği yapmıştır.
5. Kasımiye Medresesi
15. yüzyılda inşa edilen Kasımiye Medresesi, Selçuklu, Artuklu ve Osmanlı dönemlerinden izler taşıyan bir yapıdır. Medrese, özellikle iç avlusu ve havuzu ile ünlüdür. Taş işçiliği ve mimarisi ile dikkat çeken medrese, Mardin’in tarihi ve kültürel zenginliğini yansıtan önemli bir yapıdır.
6. Mardin Müzesi
Mardin Müzesi, şehrin tarihi ve kültürel mirasını sergileyen önemli bir müzedir. Müze, arkeolojik kazılardan elde edilen eserler, etnografik koleksiyonlar ve Osmanlı dönemine ait objelerle doludur. Müze, Mardin’in binlerce yıllık geçmişine ışık tutar.
7. Mor Gabriel Manastırı
Midyat ilçesine yakın bir konumda bulunan Mor Gabriel Manastırı, Süryani Ortodoks Kilisesi’nin en eski ve en önemli manastırlarından biridir. 397 yılında inşa edilen manastır, taş işçiliği ve mimarisi ile dikkat çeker. Manastır, Süryani kültürü ve dini hayatı hakkında önemli bilgiler sunar.
8. Midyat Eski Şehir
Midyat, Mardin’e bağlı bir ilçedir ve tarihi taş evleri, dar sokakları ve konakları ile ünlüdür. Midyat’ta özellikle Sıla dizisi ile ünlenen Midyat Konuk Evi, ziyaretçilerin ilgisini çeker. İlçe, Süryani şarapları ve gümüş işlemeleri ile de tanınır.
9. Hasankeyf
Mardin’e yakın bir konumda bulunan Hasankeyf, tarihi ve doğal güzellikleri ile dikkat çeker. Tarihi mağaraları, köprüleri ve kalesi ile ünlü olan Hasankeyf, ne yazık ki baraj suları altında kalma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Ziyaretçiler, Hasankeyf’in eşsiz atmosferini ve tarihini keşfetme şansına sahiptir.
10. Savur
Mardin’e 47 km uzaklıkta bulunan Savur, taş evleri, dar sokakları ve tarihi dokusuyla dikkat çeker. Savur, özellikle mimarisi ve doğal güzellikleri ile bilinir. İlçede yer alan tarihi konaklar ve camiler, ziyaretçilerin ilgisini çeker.
11. Mor Hananyo (Deyrü’l-Umur) Manastırı
Mor Hananyo Manastırı, Mardin’in bir diğer önemli Süryani Ortodoks manastırıdır. 6. yüzyılda inşa edilen manastır, Süryani kilise mimarisinin güzel örneklerinden biridir. Manastır, özellikle iç mekân süslemeleri ve taş işçiliği ile dikkat çeker.
12. Şehidiye Camii
Şehidiye Camii, 13. yüzyılda Artuklu Sultanı Melik Nasreddin Artuk Arslan tarafından inşa edilmiştir. Cami, özellikle minaresi ve taş işçiliği ile dikkat çeker. Şehidiye Camii, Mardin’in dini ve kültürel yaşamında önemli bir yere sahiptir.
13. Gırnavaz Höyüğü
Mardin’in Kızıltepe ilçesinde yer alan Gırnavaz Höyüğü, bölgenin en önemli arkeolojik alanlarından biridir. Höyük, Neolitik dönemden itibaren yerleşim görmüştür ve çeşitli dönemlere ait kalıntılar içermektedir. Arkeolojik kazılar sonucu elde edilen buluntular, bölgenin tarihine ışık tutmaktadır.
14. Şahkulubey Konağı
Şahkulubey Konağı, Mardin’in geleneksel taş işçiliğini yansıtan önemli bir yapıdır. Konak, restore edilerek turizme kazandırılmıştır ve ziyaretçilere Mardin’in tarihi yaşam tarzını tanıtmak amacıyla müze olarak kullanılmaktadır.
15. Dara Antik Kenti
Mardin’in 30 km güneydoğusunda yer alan Dara Antik Kenti, Roma dönemine ait kalıntılarla doludur. Antik kent, surları, su sarnıçları, kaya mezarları ve diğer yapıları ile dikkat çeker. Dara, bölgenin antik tarihi hakkında önemli bilgiler sunan bir arkeolojik alanıdır.
16. Zafaran Kilisesi
Zafaran Kilisesi, Süryani Ortodoks Kilisesi’ne ait önemli bir yapıdır. Kilise, özellikle iç mekân süslemeleri ve taş işçiliği ile dikkat çeker. Zafaran Kilisesi, Mardin’in zengin dini ve kültürel mirasını yansıtan önemli bir yapıdır.
17. Sabancı Kent Müzesi
Sabancı Kent Müzesi, Mardin’in tarihi ve kültürel zenginliklerini tanıtmak amacıyla kurulmuş bir müzedir. Müze, Sabancı Vakfı tarafından restore edilen tarihi bir konakta yer almaktadır ve Mardin’in geçmişine dair önemli eserler sergilenmektedir.
18. Mardin Evleri
Mardin, taş işçiliği ile ünlü evleriyle de dikkat çeker. Mardin evleri, dar sokaklar boyunca sıralanmış, sarı kalker taşından yapılmış geleneksel yapılardır. Bu evler, bölgenin mimari ve kültürel özelliklerini yansıtır.
19. Kırklar Kilisesi
Kırklar Kilisesi, Mardin’in en eski ve en önemli Süryani Ortodoks kiliselerinden biridir. Kilise, 4. yüzyılda inşa edilmiştir ve iç mekân süslemeleri, ikonaları ve taş işçiliği ile dikkat çeker. Kırklar Kilisesi, Mardin’in zengin dini mirasının önemli bir parçasıdır.
20. Hacı Abdullah Halil Konağı
Hacı Abdullah Halil Konağı, Mardin’in geleneksel taş konaklarından biridir. Konak, restore edilerek turizme kazandırılmıştır ve Mardin’in tarihi ve kültürel mirasını tanıtmak amacıyla müze olarak kullanılmaktadır.
21. Deyrulumur (Mor Gabriel) Manastırı
Mor Gabriel Manastırı, Mardin’in Midyat ilçesine bağlı olup, Süryani Ortodoks Kilisesi’nin en önemli manastırlarından biridir. 397 yılında inşa edilen manastır, taş işçiliği ve mimarisi ile dikkat çeker. Manastır, Süryani kültürü ve dini hayatı hakkında önemli bilgiler sunar.
22. Bab es-Sur
Bab es-Sur, Mardin’in tarihi şehir surlarından biridir. Surlar, şehrin tarih boyunca savunulmasında önemli bir rol oynamıştır. Bab es-Sur, özellikle taş işçiliği ve tarihi atmosferi ile ziyaretçilerin ilgisini çeker.
23. Deyrulzafaran Manastırı
Deyrulzafaran Manastırı, Mardin’in en önemli tarihi ve dini yapılarından biridir. Süryani Ortodoks Kilisesi’ne ait olan manastır, 5. yüzyılda inşa edilmiştir ve taş işçiliği, mozaikleri ve kutsal mekânları ile dikkat çeker. Manastır, uzun yıllar boyunca Süryani Ortodoks Patrikhanesi’ne ev sahipliği yapmıştır.
24. Mor Yakup Manastırı
Mor Yakup Manastırı, Mardin’in Nusaybin ilçesinde yer alır ve 4. yüzyılda inşa edilmiştir. Manastır, taş işçiliği ve mimarisi ile dikkat çeker. Mor Yakup Manastırı, Süryani kültürü ve dini hayatı hakkında önemli bilgiler sunar.
25. Mardin Taş Konakları
Mardin’in geleneksel taş konakları, şehrin tarihi ve kültürel zenginliğini yansıtan önemli yapılar arasındadır. Bu konaklar, taş işçiliği ve mimarisi ile dikkat çeker. Birçok taş konak, restore edilerek otel, restoran veya müze olarak kullanılmaktadır.
Mardin, tarihi ve kültürel zenginlikleri ile ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim sunar. Bu eşsiz şehir, geçmişin izlerini taşıyan yapıları, dar sokakları ve taş evleri ile adeta bir açık hava müzesi gibidir. Mardin’i keşfederken, her köşede yeni bir tarih ve kültür hikayesiyle karşılaşacaksınız.
Mardin’de Ne Yenir?
Mardin, sadece tarihi ve kültürel zenginlikleriyle değil, aynı zamanda mutfak kültürüyle de ünlü bir şehirdir. Farklı medeniyetlerin izlerini taşıyan Mardin mutfağı, kendine özgü lezzetleri ve zengin yemek çeşitliliğiyle dikkat çeker. İşte Mardin’de mutlaka denemeniz gereken bazı yöresel lezzetler:
1. Kaburga Dolması
Mardin’in en meşhur yemeklerinden biridir. Kaburga kemiği etrafına pirinç, baharat ve iç organ karışımından oluşan harç doldurularak fırında pişirilir. Bu yemek, özellikle özel günlerde ve davetlerde sıklıkla yapılır.
2. İkbebet (İçli Köfte)
Bulgur ve etin dış kabuk olarak kullanıldığı, iç harcında ise kıyma, ceviz, soğan ve baharat bulunan bir köfte türüdür. Hem haşlanmış hem de kızartılmış olarak servis edilebilir.
3. Kibbe (Sini Köftesi)
Bulgur, et ve baharatlarla hazırlanan bu köfte türü, tepsiye yayılarak fırında pişirilir. Dilimlenerek servis edilen bu yemek, özellikle akşam yemeklerinde tercih edilir.
4. Soğan Kebabı
Soğanların ortası oyularak içine kıymalı harç doldurulur ve fırında pişirilir. Soğan kebabı, Mardin’in kendine özgü lezzetlerinden biridir.
5. Kipe
Kipe, koyun bağırsaklarının temizlenip içine pirinç, kıyma ve baharatlı harcın doldurulmasıyla yapılan bir dolma türüdür. Özellikle bayramlarda ve özel günlerde yapılır.
6. Lebeniye Çorbası
Yoğurt, pirinç ve nohutla yapılan bu çorba, genellikle sıcak servis edilir ve özellikle kış aylarında tercih edilir.
7. Mehir
Mardin’de düğünlerde ve özel günlerde yapılan bir çeşit pilavdır. İçinde badem, kuş üzümü, et ve baharat bulunur. Mehir, büyük kazanlarda pişirilir ve topluca servis edilir.
8. Harrire
Un, pekmez ve çeşitli baharatlarla yapılan bu tatlı, özellikle kış aylarında tüketilir. Harrire, Mardin’e özgü bir tatlı olup, enerji verici ve besleyici özelliklere sahiptir.
9. Mırra
Mardin’de özellikle misafirlere sunulan acı kahve türüdür. İnce belli bardaklarda servis edilen mırra, kahvenin birkaç kez demlenmesiyle elde edilir ve oldukça yoğundur.
10. Sembusek
Sembusek, Mardin’e özgü bir tür kapalı pidedir. İç harcında kıyma, soğan, baharat ve maydanoz bulunur. Hamurun içine konulup kapatılan harç, fırında pişirilir ve sıcak servis edilir.
11. Alluciye
Ekşi erik veya koruk suyu ile yapılan etli bir yemektir. Özellikle yaz aylarında tercih edilen bu yemek, hafif ve lezzetlidir.
12. Kutlık
Kuzu veya koyun etinin baharatlar ve ince bulgurla karıştırılarak hazırlanıp kuzu bağırsağına doldurulmasıyla yapılan bir yemektir. Kutlık, özellikle bayramlarda yapılır ve misafirlere ikram edilir.
13. Tahinli Pide
Mardin’in fırınlarında bulabileceğiniz bu pide türü, özellikle kahvaltılarda tercih edilir. Tahinli pide, susam yağı ve pekmez karışımı ile yapılır ve oldukça lezzetlidir.
14. Kenger Kavurması
Doğal ortamda yetişen kenger bitkisi, Mardin mutfağında sıklıkla kullanılır. Kenger, etle birlikte kavrulur ve çeşitli baharatlarla tatlandırılır. Sağlık açısından da faydalı olan bu yemek, özellikle ilkbahar aylarında tüketilir.
15. Pöçik
Pöçik, yörenin meşhur kurutulmuş bamyası ile yapılan bir yemektir. Bamya, kuzu eti ve çeşitli baharatlarla birlikte pişirilir ve genellikle bulgur pilavı eşliğinde servis edilir.
16. Zingil
Zingil, Mardin mutfağının meşhur hamur tatlısıdır. Mayalı hamur topları, kızartıldıktan sonra şerbetlenerek hazırlanır ve tatlı olarak tüketilir.
17. Kaburga Tatlısı
Kaburga tatlısı, pekmez ve un karışımının kaburga kemiğine sarılmasıyla yapılan özel bir tatlıdır. Özellikle kış aylarında tüketilir ve oldukça besleyici bir lezzettir.
18. Bulgurlu Kaburga Dolması
Kaburga kemiğinin içine bulgur, kıyma, ceviz ve çeşitli baharatlarla yapılan harç doldurulur ve fırında pişirilir. Kaburga dolması, Mardin’in geleneksel yemeklerinden biridir.
19. Cevizli Sucuk
Mardin’de üzüm pekmezi ve cevizle yapılan bu tatlı, uzun süre dayanması ve enerji vermesi ile bilinir. Cevizli sucuk, özellikle kış aylarında tercih edilir.
20. Yumurta Dolması
Mardin’de sıklıkla yapılan bir yemek olan yumurta dolması, haşlanmış yumurtaların içinin çıkarılıp baharatlı kıymalı harçla doldurulmasıyla yapılır ve genellikle kızartılarak servis edilir.
Mardin, kendine özgü lezzetleri ve zengin mutfak kültürüyle ziyaretçilerine unutulmaz bir gastronomi deneyimi sunar. Bu eşsiz lezzetleri tatmak için Mardin’i ziyaret etmek, bu zengin mutfağı yerinde keşfetmek oldukça keyifli olacaktır. Afiyet olsun!