Deprem anında yapılması gerekenler, hayati öneme sahip bilgilerdir. İşte temel olarak yapılması gerekenler:
- Panik Yapmayın: Sakin olmak çok önemlidir. Panik, doğru kararlar almanızı engelleyebilir.
- Korunaklı Bir Yere Geçin: Mümkünse masa, masif mobilya veya kapı kirişi gibi sağlam bir yere sığının. Başınızı ve boyun bölgenizi korumak için ellerinizi ve kollarınızı kullanın.
- Kapalı Alana Girin: Dışarıdaysanız, açık alandan uzaklaşın ve mümkünse kapalı bir alana geçin. Binaların dışında bulunan cam, ağaç ve elektrik direkleri gibi nesnelerden uzak durun.
- Asansörü Kullanmayın: Asansörler, deprem anında tehlikeli olabilir. Mümkünse asansör yerine merdivenleri kullanın.
- Yangın ve Gaz Kaçağı Kontrolü: Eğer bir yangın başladıysa veya gaz kaçağı varsa, bunları kontrol etmek ve gerekirse yangın söndürme cihazı kullanmak önemlidir. Ancak kendi güvenliğinizi riske atmadan bu işlemleri gerçekleştirin.
- Güvenli Bölgeye Çıkın: Güvenli bölgeye ulaştığınızda, dışarıda toplanma noktalarına gidin. Dışarıda güvende olup olmadığınızı kontrol edin ve gerekirse dışarıda bir süre kalın.
- Telefon ve Diğer Cihazları Kullanmayın: Acil durumlarda telefon hatları yoğun olabilir. Acil durum çağrıları yapmak ve bilgi almak için telefonunuzu kullanmaya çalışmayın. Sadece gerçekten acil bir durum varsa cep telefonunuzu kullanın.
- Bekleyin ve Bilgi Alın: Bekleyin ve resmi bilgileri bekleyin. Depremin etkisi hakkında daha fazla bilgi almak için radyo veya televizyon gibi güvenilir kaynakları kullanın.
Deprem sırasında ve sonrasında doğru davranışlar, hayat kurtarabilir ve zararları en aza indirebilir. Bu nedenle bu bilgilerin herkes tarafından bilinmesi önemlidir.
Deprem annda en önemli tedbir evin hangi bölümünün daha güvenli olduğudur. Deprem olmadan önce evin en güvenli yerini tesbit etmeliyiz. Devrilen eşyaların bulunduğu odalar tehlikeli olduğundan üzerimize düşme ihtimalini göz önünde bulundurmalıyız. Kafamıza düşebilecek cisimlerden de uzak durmalıyız. Genellikle apartmanların dış duvarları tehlikeli olduğundan buralardan uzak durmalıyız. Koridorlar, iç duvarlarla çevrili olduğundan daha güvenli olacaktır. Sarsıntı sırasında başımıza düşebilecek resim, raf, avize ve süs eşyalarının bulunduğu yerlerden uzak durmalıyız. Pencere kenarları da camın kırılıp yaralama tehlikesi olduğundan ve dış duvar olması sebebiyle uzak durulması gereken yerlerdendir. Uzmanlar evdeki en güvenli yerleri şöyle sıralıyor:
Evlerde bulunan ağır ve sağlam masalar, okullarda sıra altları, iş yerlerinde para kasalarının yanları, evlerde çamaşır ve bulaşık makinalarının yanları, koridor içleri ve odaların kemer ve köşelerinin en güvenli yerler olduğu belirtilmektedir. Bu bölgelerde sarsıntı anında binanın yıkılması halinde hayat üçgeni denilen boşluklar oluşmaktadır. Bu boşluklar insanların depremden sağ salim kurtulabilmesi için büyük önem taşımaktadır. Depremden önce evdeki herkes bu bölgeleri iyi bilmeli ve tatbikat yapmalıdır. Uzmanlar deprem anında tespit ettiğimiz güvenli bölgelerde cenin pozisyonunda yatmanın en uygun davranış olacağını söylüyorlar. Vücudun kapladığı alan küçültülmeli, eller başın üstünde kenetlenmeli ve baş dizlerin arasında olacak şekilde sarsıntı bitene kadar beklenmelidir. Eğer çöküntü altında kaldıysanız, doğalgaz kaçaklarına karşı asla kibrit ve çakmak yakılmamalıdır. Asansörler, merdivenler ve balkonlar deprem anında ilk sırada yıkılan yapılardır.
Depreme araç içinde yakalanırsanız, binalardan ve yıkılma tehlikesi olan yüksek cisimlerden (ağaç, elektrik direği, vb.) uzak olan yerlerde hareket etmeden beklenmelidir. Köprülerden ve viyadüklerden uzak durmak gerekir.
Deprem anında nasıl davranacağımızı bilmek ve tedbir almak hayat kurtarır.
Depreme Açık Alanda Yakalananlar Neler Yapmalıdır?
Açık alanda deprem sırasında bulunuyorsanız, aşağıdaki adımları takip ederek kendinizi koruyabilirsiniz:
- Açık ve Güvenli Bir Alana Geçin: Mümkünse binalardan, ağaçlardan ve elektrik direklerinden uzak, açık ve güvenli bir alana geçin. Binaların dışında, park veya boş araziler gibi açık alanlarda bulunun.
- Düşme Tehlikesine Karşı Korunun: Eğer mümkünse, başınızı koruyacak bir şekilde yere kapanın. Eğer düşme tehlikesi varsa, kendinizi koruyacak bir pozisyon alın.
- Yanıcı Malzemelerden Uzak Durun: Eğer yakınlarda yangın veya gaz sızıntısı gibi tehlikeler varsa, bu alanlardan uzak durun. Ancak kendi güvenliğinizi riske atmadan bu tehlikelerden uzaklaşın.
- Açık Alanda Kalın ve Bekleyin: Deprem sürdüğü sürece açık alanda kalın ve dengenizi korumak için hareket etmeyin. Sarsıntılar durduktan sonra, etrafınızı inceleyin ve güvenliği kontrol edin.
- Yaklaşan Tehlikelere Karşı Hazırlıklı Olun: Depremin ardından toprak kaymaları, heyelanlar veya diğer doğal afetler gibi yaklaşan tehlikelere karşı hazırlıklı olun. Eğer böyle bir tehlike varsa, hızlıca güvenli bir alana geçin.
- Resmi Bilgileri Takip Edin: Depremin ardından resmi bilgileri ve talimatları takip edin. Radyo, televizyon veya diğer haber kaynaklarından güncel bilgileri alın ve onlara göre hareket edin.
Açık alanda deprem sırasında doğru davranışlar, hayati öneme sahiptir. Yukarıdaki adımları takip ederek kendinizi ve başkalarını koruyabilirsiniz.
Depreme Araçta Yakalananlar Neler Yapmalıdır?
Depreme araçta yakalandığınızda aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
- Durun ve Kontrol Edin: Araç sarsıntı başladığında, sakin olun ve hemen aracı kontrol altına almak için yavaşlayın. Araçtan inmek veya kontrolü kaybetmek yerine, dikkatlice sürmeye çalışın.
- Duraklayın ve Kontrol Edin: Güvenli bir şekilde durun ve aracın kontrolünü sağlayın. Mümkünse yolun kenarına park edin, ancak bunu yaparken diğer araçların trafiği engellememesine dikkat edin.
- Sarsıntı Sona Erdiğinde Dikkat Edin: Sarsıntı sona erdiğinde, aracın çevresini dikkatlice gözden geçirin. Yakın çevredeki tehlikeleri (ağaçlar, direkler, binalar vb.) kontrol edin ve gerekirse güvenli bir yere taşının.
- Güvenli Bir Yere Taşının: Eğer mümkünse, açık alana veya mümkün olduğunca açık bir alana taşının. Binaların, köprülerin veya diğer yapıların yakınında durmayın.
- Pencerelerden Uzak Durun: Eğer aracın içindeyseniz, pencere yakınında değil, mümkünse araç içinde kalmaya çalışın. Cam kırıkları yaralanmalara neden olabilir.
- Güvenli Olana Kadar Bekleyin: Eğer araçta sıkıştıysanız veya yaralandıysanız, yardım çağırmaya çalışın ve yardım gelene kadar bekleyin. Ancak kendi güvenliğinizi riske atmadan hareket etmeye çalışmayın.
- Telefonu Acil Durumlar İçin Kullanın: Acil durumlar için telefonunuzu kullanın. Ancak hatlar yoğun olabilir, bu yüzden telefonunuzu sadece gerçekten acil bir durum varsa kullanın.
Deprem sırasında araçta bulunmak, birçok riski beraberinde getirir. Yukarıdaki adımları takip ederek kendinizi ve diğer yolcuları koruyabilirsiniz.
Depreme Toplu Taşıma Araçlarında Yakalananlar Neler Yapmalıdır?
Depreme toplu taşıma araçlarında yakalandığınızda, aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
- Sakin Kalın: Panik yapmayın ve sakin olun. Sakinlik, doğru kararlar almanıza yardımcı olacaktır.
- Şoföre veya Personeline Danışın: Eğer bir otobüs, tren veya metro gibi toplu taşıma aracındaysanız, şoföre veya diğer personeline danışın. Onların talimatlarını takip edin ve güvenliği için ne yapmanız gerektiğini öğrenin.
- Güvenli Bir Yere Sığının: Mümkünse, toplu taşıma aracının içinde korunaklı bir yere sığının. Masif mobilyaların veya koltukların yanına veya koridora yakın bir yere gidin ve başınızı korumak için ellerinizi ve kollarınızı kullanın.
- Pencerelerden Uzak Durun: Eğer mümkünse, pencerelerden uzak durun. Cam kırıkları yaralanmalara neden olabilir.
- Gerekirse Acil Durumu Bildirin: Eğer acil durum varsa veya yardıma ihtiyacınız varsa, şoför veya personeli bilgilendirin. Onlar, sizin ve diğer yolcuların güvenliği için gerekli önlemleri alacaklardır.
- Telefonu Acil Durumlar İçin Kullanın: Acil durumlar için telefonunuzu kullanın. Ancak hatlar yoğun olabilir, bu yüzden telefonunuzu sadece gerçekten acil bir durum varsa kullanın.
- Sarsıntı Sona Erdiğinde Dikkat Edin: Sarsıntı sona erdiğinde, aracın içinde veya dışında olası tehlikeleri kontrol edin. Mümkünse, araçtan güvenli bir şekilde çıkın ve açık alana geçin.
Depreme toplu taşıma araçlarında yakalanmak, ekstra zorluklar ve risklerle birlikte gelir. Yukarıdaki adımları takip ederek kendinizi ve diğer yolcuları koruyabilirsiniz.
Enkaz Altında Kaldıysanız Yapmanız Gerekenler?
- Sakin Olun: Panik yapmayın ve sakin kalarak durumu değerlendirin.
- Hareket etmeyin ve toz kaldırmayın: Hareket etmek, enkazın dengesini bozabilir ve toz kaldırmak solunum yollarınızı etkileyebilir.
- Ağzınızı ve burnunuzu kapatın: Toz solunum yollarınızı etkileyebilir, bu nedenle ağzınızı ve burnunuzu bir mendil veya kıyafetle kapatın.
- Kibrit ve çakmak yakmayın: Oksijen sirkülasyonu sınırlı olabilir ve yanıcı maddelerle ateş açmak tehlikeli olabilir.
- Kurtarma Ekiplerine İşaret Verin: Etrafınızdaki ses çıkaracak nesneleri kullanarak veya ıslık çalarak kurtarma ekiplerine yerinizi belirtin.
- Bağırmayı son çare olarak kullanın: Bağırmak toz yutmanıza neden olabilir, bu nedenle sesinizle kurtarma ekiplerine ulaşmaya çalışın ancak bağırmayı son çare olarak kullanın.
Enkaz altında kalmak son derece kritik bir durumdur ve doğru adımları atmak hayati önem taşır. Yukarıdaki adımları takip ederek kendinizi ve diğerlerini koruyabilir ve kurtarma ekiplerinin size ulaşma şansını artırabilirsiniz.