Hemoroid (Basur/Mayasıl) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Hemoroid, halk arasında “basur” veya “mayasıl” olarak da bilinen bir tıbbi durumdur. Hemoroid, anüs veya rektum çevresindeki damarların şişmesi ve iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Bu durum, genellikle ağrı, kaşıntı, kanama ve rahatsızlık gibi semptomlarla kendini gösterir.

Hemoroidler genellikle iç ve dış olmak üzere iki ana türde bulunur:

1. İç Hemoroidler: Bu tür hemoroidler, rektumun içinde yer alan damarların şişmesi sonucu oluşur ve genellikle ağrısızdır. İç hemoroidler sıklıkla kanama (genellikle parlak kırmızı renkte) ile kendini gösterir ve dışkılama sırasında veya sonrasında kanamaya neden olabilirler.
2. Dış Hemoroidler: Dış hemoroidler, anüs çevresindeki damarların şişmesi sonucu ortaya çıkar. Dış hemoroidler daha fazla ağrı, kaşıntı ve rahatsızlık yapabilirler. Bunlar dışarıda görülebilir ve elle hissedilebilirler.

Hemoroidlerin nedenleri arasında kronik kabızlık, ishal, aşırı zorlanma (örneğin, ağır yük taşırken veya doğum sırasında), hamilelik, obezite ve ailesel yatkınlık gibi faktörler bulunabilir. Hemoroidlerin tedavisi, semptomların şiddetine ve türüne bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçenekleri arasında yaşam tarzı değişiklikleri, diyet düzenlemeleri, ilaçlar, rektal kremler ve bazen cerrahi müdahale yer alabilir.

Hemoroid belirtileri yaşanıyorsa veya şüphe duyuluyorsa, bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir. Hemoroidler, erken teşhis edildiğinde daha kolay ve etkili bir şekilde tedavi edilebilirler.

Hemoroid Neden Olur?

Hemoroidlerin ortaya çıkmasına yol açabilecek birkaç faktör ve neden bulunmaktadır. Hemoroidler, anüs ve rektum çevresindeki damarların şişmesi ve iltihaplanması sonucu gelişir. İşte hemoroidlerin yaygın nedenleri:

1. Kronik Kabızlık veya İshal: İç hemoroidlerin gelişmesinde en yaygın nedenlerden biri kabızlık veya ishal gibi dışkılama problemleridir. Kabızlık nedeniyle kişi dışkılarken fazla zorlanabilir ve bu, anüs çevresindeki damarları zorlayarak hemoroidlerin oluşmasına yol açabilir. İshal ise dışkının sık sık geçişine neden olarak rektal bölgeye zarar verebilir.
2. Aşırı Zorlanma: Aşırı zorlanma, özellikle dışkılama sırasında aşırı ıkınma, ağır nesneler taşıma veya doğum sırasında zorlu bir doğum süreci gibi durumlarda ortaya çıkabilir. Bu zorlamalar, anüs ve rektum çevresindeki damarlara baskı yapabilir ve hemoroidlerin gelişimini teşvik edebilir.
3. Genetik Yatkınlık: Aile geçmişi, hemoroidlerin gelişme riskini artırabilir. Ailesinde hemoroid öyküsü olan kişiler, bu sorunun gelişme olasılığını daha yüksek bir seviyeye getirebilirler.
4. Obezite: Obezite, karın bölgesindeki fazla yağ dokusunun, rektum bölgesindeki damarlara ekstra baskı yaparak hemoroidlerin oluşma riskini artırabileceği bir faktördür.
5. Hamilelik: Gebelik, hormonal değişiklikler ve artan karın basıncı nedeniyle hemoroidlerin gelişimini teşvik edebilir. Hamilelik sırasında rahim büyüdükçe anüs ve rektum çevresine daha fazla baskı uygulayabilir.
6. Uzun Süre Oturma veya Ayakta Kalma: Uzun süre oturmak veya ayakta durmak, kan akışını olumsuz etkileyebilir ve hemoroidlerin gelişimini teşvik edebilir.
7. Beslenme: Lif eksikliği, düşük sıvı alımı ve aşırı baharatlı yiyecekler tüketmek, dışkıların sertleşmesine ve kabızlığa neden olarak hemoroidlerin oluşma riskini artırabilir.

Hemoroidlerin nedenleri kişiden kişiye değişebilir ve bazen birden fazla nedenin etkileşim gösterdiği görülebilir. Hemoroid belirtileri yaşanıyorsa veya risk faktörlerinden herhangi biri mevcutsa, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek ve uygun tedavi veya önlemleri almak önemlidir.

Hemoroid Belirtileri Nelerdir?

Hemoroidlerin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve aynı kişide zaman içinde değişebilir. Ancak hemoroidlerin yaygın belirtileri şunlar olabilir:

1. Anal Kanama: Hemoroidlerin en yaygın belirtisi anal kanamadır. Genellikle tuvalet kağıdında veya dışkıda parlak kırmızı renkte kanamayla kendini gösterir. Ancak kanama başka ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabileceği için herhangi bir kanama durumunda bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.
2. Ağrı ve Rahatsızlık: İç hemoroidler genellikle ağrısızdır, ancak dış hemoroidler dışkılama sırasında veya sonrasında ağrı, yanma veya rahatsızlık hissine neden olabilir.
3. Kaşıntı: Anüs çevresinde kaşıntı hissi, hemoroidlerin bir belirtisi olabilir. Kaşıntı genellikle nemli bir bölgeyi tahriş eden dışkı veya anal hijyen sorunlarından kaynaklanır.
4. Anal Şişlikler: Dış hemoroidler, anüs çevresinde şişlikler veya yumru şeklinde hissedilebilirler. Bu şişlikler dışarıda görülebilir veya elle hissedilebilir.
5. Anal Ağrı: Bazı insanlar dış hemoroidler nedeniyle anal bölgede ağrı yaşayabilirler. Bu ağrı genellikle dışkılama sırasında veya sonrasında artar.
6. Dışkılama Problemleri: Hemoroidler, dışkılama sırasında zorlanmaya ve ağrıya neden olabilir, bu da kabızlık veya ishal gibi dışkılama problemlerine yol açabilir.

Hemoroidlerin şiddeti kişiden kişiye değişebilir ve bazı kişiler hafif semptomlar yaşarken diğerleri daha ciddi semptomlar yaşayabilir. Eğer yukarıda belirtilen semptomlardan herhangi birini yaşıyorsanız veya şüpheleniyorsanız, bir sağlık profesyoneli ile görüşmelisiniz. Hemoroidlerin tanısı ve uygun tedavi yöntemi için bir doktorun değerlendirmesi önemlidir.

Hemoroid Teşhisi Nasıl Konur?

Hemoroid (basur) teşhisi, semptomlar, hasta öyküsü, fizik muayene ve bazen endoskopi gibi incelemeler ile konur. Hemoroid teşhisi koymak için izlenen temel adımlar şunlardır:

1. Hasta Geçmişi ve Semptomların Değerlendirilmesi: İlk adım, hastanın semptomlarını ve hastalık öyküsünü ayrıntılı bir şekilde değerlendirmektir. Hemoroid semptomları arasında rektal bölgede ağrı, kaşıntı, kanama, şişlik, makatta bir kitlenin hissedilmesi ve zorlu dışkılama bulunabilir. Hastanın semptomların ne zaman başladığı, ne sıklıkta olduğu ve şiddeti gibi bilgiler toplanır.
2. Fizik Muayene: Bir doktor, hastanın rektal bölgesinin fiziksel muayenesini yapar. Hemoroidler genellikle rektal açıklığın yakınında veya içerisinde bulunurlar. Muayene sırasında doktor, şişlikleri, kanamaları veya diğer belirtileri arar.
3. Hasta Öyküsü: Hastanın daha önce benzer semptomları yaşayıp yaşamadığı, aile geçmişi gibi özel bilgiler de değerlendirilir. Ayrıca, kişinin dışkılama alışkanlıkları ve diyeti gibi faktörler de göz önüne alınır.
4. Endoskopi (Sigmoidoskopi veya Kolonoskopi): Semptomların ciddiyetine bağlı olarak, doktor bazen rektal bölgenin daha ayrıntılı bir incelemesi yapmak için sigmoidoskopi veya kolonoskopi gibi endoskopik yöntemlere başvurabilir. Bu incelemeler, rektal bölgenin içini görüntülemeye ve varlığı veya ciddiyeti daha iyi değerlendirmeye yardımcı olabilir.

Hemoroid Nasıl Tedavi Edilir?

Hemoroidlerin tedavisi, semptomların şiddeti, türü ve kişinin sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Tedavi, semptomları hafifletmek, iyileşmeyi teşvik etmek ve hemoroidlerin nüks etmesini önlemek amacıyla yönlendirilir. İşte hemoroidlerin tedavisinde kullanılan yaygın yöntemler:

1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Hemoroid semptomlarını hafifletmek ve tekrarlamasını önlemek için yaşam tarzı değişiklikleri önemlidir. Bu değişiklikler arasında:
   • Lifli gıdalar tüketmek: Lifli gıdalar dışkının daha yumuşak olmasına yardımcı olur ve kabızlığı önler.
   • Yeterli su içmek: Bol su içmek dışkının yumuşak kalmasına katkıda bulunur.
   • Aşırı zorlanmadan kaçınmak: Dışkılama sırasında aşırı ıkınmadan kaçınılmalıdır.
   • Tuvalet ihtiyacını ertelememek: İhtiyaç hissedildiğinde tuvalete gitmek önemlidir.
   • Otururken veya ayakta dururken sık sık pozisyon değiştirmek: Uzun süre oturmak veya ayakta durmak, hemoroidleri kötüleştirebilir.
2. Rektal Kremler ve Losyonlar: Hemoroidlerin semptomlarını hafifletmek ve iltihabı azaltmak için rektal kremler ve losyonlar kullanılabilir. Doktorun önerisi doğrultusunda kullanılmalıdır.
3. Topikal Ağrı Kesiciler: Ağrı veya rahatsızlık hissi için ağrı kesici kremler veya losyonlar kullanılabilir. Ancak bunlar sadece semptomları geçici olarak hafifletir, hemoroidlerin kendisini tedavi etmez.
4. Diatrofik Tedavi: Diatrofik tedavi, hemoroidlere özgü bir işlem olan skleroterapi veya kriyoterapi gibi yöntemlerle iç hemoroidlerin küçültülmesini veya ortadan kaldırılmasını içerir.
5. Lastik Band Ligasyonu: Bu işlem, dış hemoroidleri sıkı bir lastik band ile sıkarak beslenme kaynağını keser. Bu, hemoroidin kurumasına ve düşmesine yol açar.
6. Cerrahi Müdahale: Ağır hemoroidler veya diğer tedavi yöntemlerinin işe yaramadığı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Hemoroidlerin cerrahi olarak çıkarılması veya bağlanması (hemoroidektomi) gibi işlemler uygulanabilir.
7. Koagülasyon Yöntemleri: Lazer veya infrared ışık gibi enerji kaynakları kullanarak hemoroidlerin küçültülmesini veya yok edilmesini sağlayan koagülasyon işlemleri de uygulanabilir.

Hemoroidlerin tedavisi için en iyi yaklaşım, semptomların ciddiyetine ve türüne bağlı olarak bir sağlık profesyoneli tarafından belirlenmelidir. Kendi kendinize tedavi denemek yerine bir doktordan tavsiye ve reçete almak daha güvenli ve etkili olacaktır. Unutmayın ki erken teşhis ve tedavi, hemoroidlerin daha kolay ve başarılı bir şekilde tedavi edilmesine yardımcı olabilir.

Hemoroid Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Hemoroid ameliyatı, ciddi veya kronik hemoroidlerin tedavi edilmesi için uygulanan bir cerrahi işlemdir. Ameliyat türü ve yöntemi, hemoroidlerin türüne, büyüklüğüne ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Hemoroid ameliyatları genellikle aşağıdaki şekillerde gerçekleştirilir:

1. Hemoroidektomi (Hemoroid Eksizyonu): Bu ameliyat, genellikle büyük dış hemoroidlerin tedavisi için kullanılır. Hemoroidektomi sırasında, hemoroidler kesilir ve çıkarılır. İç hemoroidlerin tedavisinde de kullanılabilir. Bu işlem, genellikle yerel veya genel anestezi altında yapılır. Hemoroidlerin büyüklüğüne ve konumuna bağlı olarak açık veya kapalı yöntemlerle gerçekleştirilebilir.
   • Açık Hemoroidektomi: Bu yöntemde, hemoroidlerin bir kısmı cerrah tarafından kesilir ve çıkarılır. Cerrah daha sonra kesilen bölgeyi diker. Bu yöntem daha fazla ağrıya yol açabilir ancak daha etkili bir tedavi sunabilir.
   • Kapalı Hemoroidektomi (Longo Prosedürü): Bu yöntemde, bir özel cihaz kullanılarak hemoroidlerin üst kısmına bir halka veya dikiş uygulanır. Bu işlem, dikişin altındaki doku ve kan akışını keserek hemoroidlerin küçülmesine neden olur.
2. Skleroterapi: Bu işlem, iç hemoroidleri tedavi etmek için kullanılır. Bir kimyasal madde, hemoroid içine enjekte edilir. Bu kimyasal madde hemoroidi kurutur ve küçültür.
3. Lastik Band Ligasyonu: Bu yöntemde, dış hemoroidlere lastik bantlar yerleştirilir. Bu bantlar, hemoroidin beslenme kaynağını keser ve hemoroid zamanla düşer. Bu işlem tipik olarak ağrısızdır ve tekrarlaması gerekebilir.
4. Koagülasyon Yöntemleri: Lazer veya infrared ışık gibi enerji kaynakları kullanılarak hemoroidlerin küçültülmesini veya yok edilmesini sağlayan koagülasyon işlemleri uygulanabilir.

Hemoroid ameliyatı sonrası iyileşme süreci kişiden kişiye değişebilir. Ameliyat sonrası dikkatli bir iyileşme süreci ve doktorun önerilerine uyulması önemlidir. Ayrıca, cerrahi müdahale sonrası ağrıyı hafifletmek ve iyileşmeyi kolaylaştırmak için ilaçlar ve diğer tedavi yöntemleri kullanılabilir. Ameliyat sonrası komplikasyonları önlemek ve en iyi sonuçları elde etmek için ameliyatı yapacak cerrahın talimatlarına dikkat etmek önemlidir.

Hemoroid Bulaşıcı mı?

Hayır, hemoroidler bulaşıcı bir hastalık değildir. Hemoroidler, anüs ve rektum çevresindeki damarların şişmesi ve iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir tıbbi durumdur. Hemoroidler, kişiden kişiye temas veya mikrop bulaşması yoluyla yayılmaz. Bu nedenle, bir kişi hemoroidlerle enfekte olmaz veya başka bir kişiye hemoroidler bulaştırmaz.

Hemoroid Hastaları Hangi Gıdaları Tüketmeli?

Hemoroid hastaları, dengeli ve lif açısından zengin bir diyetle beslenmelidirler. İyi bir beslenme, dışkının yumuşak ve düzenli olmasına yardımcı olarak kabızlığı önler ve hemoroid semptomlarını hafifletir. İşte hemoroid hastalarının tüketmesi gereken gıdalara dair bazı öneriler:

1. Lifli Gıdalar: Lif açısından zengin gıdalar, dışkının yumuşak olmasına ve düzenli olarak geçmesine yardımcı olur. Bu nedenle lifli gıdalar, hemoroid semptomlarını hafifletmek için önemlidir. İşte bazı lifli gıda örnekleri:
   • Tam tahıl ürünleri (kepekli ekmek, yulaf ezmesi, kahverengi pirinç)
   • Sebzeler (brokoli, lahana, ıspanak)
   • Meyveler (elma, armut, çilek)
   • Baklagiller (mercimek, nohut, fasulye)
   • Kabuklu yemişler (badem, ceviz, fındık)
2. Sıvılar: Yeterli su içmek, dışkının yumuşak ve kolay geçmesine yardımcı olur. Hemoroid hastaları, günde en az 8-10 bardak su içmeye özen göstermelidirler. Ayrıca, sıcak hava koşullarında veya egzersiz yaparken kaybedilen sıvıları da telafi etmek önemlidir.
3. Probiyotik Gıdalar: Probiyotikler, sindirim sisteminin sağlıklı işleyişini destekler. Yoğurt, kefir veya probiyotik takviyeleri gibi probiyotik gıdalar tüketmek, bağırsak sağlığını koruma açısından faydalı olabilir.
4. Düşük Sodyumlu Gıdalar: Yüksek tuz tüketimi, vücutta sıvı tutulmasına ve özellikle dışkının geçişini zorlaştırabileceğinden, hemoroid semptomlarını kötüleştirebilir. Bu nedenle düşük sodyumlu gıdalar tercih edilmelidir.
5. Doymuş Yağlardan Kaçının: Yüksek doymuş yağ içeren gıdaların tüketilmesi, kabızlığı artırabilir. Bu nedenle doymuş yağları ve trans yağları sınırlamak önemlidir. Bunun yerine daha sağlıklı yağ kaynakları olan zeytinyağı veya avokado yağı gibi yağları tercih edin.
6. Baharatlı Yiyeceklerden Kaçının: Aşırı baharatlı yiyecekler, hemoroid semptomlarını kötüleştirebilir. Bu nedenle acılı yiyeceklerden ve baharatlı soslardan kaçınılmalıdır.
7. Alkol ve Kafein Sınırlaması: Alkol ve kafein, vücutta su kaybına neden olabilir ve dışkının sertleşmesine yol açabilir. Bu nedenle bu maddelerin aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır.

Herhangi bir diyet değişikliği veya takviye kullanımı konusunda bir sağlık profesyoneli ile görüşmek, hemoroid semptomlarını hafifletmek ve bağırsak sağlığını iyileştirmek için önemlidir. Her hemoroid hastasının diyet ihtiyaçları farklı olabilir, bu nedenle kişiselleştirilmiş bir diyet planı oluşturmak için bir beslenme uzmanından veya doktordan yardım almak önemlidir.